کارشناس هوش تجاری (Business Intelligence) فردی است که به منظور پیدا کردن و سازمان‌دهی اطلاعاتی که اجازه می‌دهند مدیران شرکت تصمیمات راهبردی درستی را اتخاذ کنند وظیفه تحلیل اطلاعات یک شرکت یا سازمان بزرگ را بر عهده دارد. به‌طور معمول، یکی از مهم‌ترین وظایف یک کارشناس هوش تجاری این است که اطلاعات را با هدف پیدا کردن راه‌حلی برای مشکلات و چالش‌های سازمان جمع‌آوری، ارزیابی و تحلیل کند.
پیشنهاد مقاله: مشاغل مرتبط با هوش مصنوعی: 7 شغل جذاب با چاشنی داده‌محوری
یک کارشناس هوش تجاری چه شرح وظایفی دارد؟
کارشناس هوش تجاری در آماده‌سازی طرح استقرار استراتژی‌ها و برنامه‌ریزی متناسب‌سازی برای سامانه‌ها و اجرای آن‌ها نظارت دارد. از جمله وظایف مهم یک کارشناس هوش تجاری باید به ارزیابی مداوم منابع سازمان برای حصول اطمینان از حرکت درست سازمان در مسیر دستیابی به اهداف سازمانی، به‌روزرسانی مداوم پایگاه داده‌ها و هوش تجاری شرکت، توسعه استراتژی‌هایی برای جمع‌آوری داده‌ها و هوش تجاری، تجزیه و تحلیل عملکرد شرکت‌های رقیب و اشتراک‌گذاری یافته‌های خود با مدیران ارشد سازمان اشاره کرد.
به‌طور معمول تحلیل‌گران هوش تجاری در رشته‌های علوم کامپیوتر، فناوری اطلاعات، مدیریت بازارگانی، ریاضیات یا رشته‌های مرتبط، در مقطع کارشناسی یا کارشناسی ارشد مدرک دانشگاهی دارند. با این‌حال، برخی از این افراد برای احراز مشاغل مدیریتی به سراغ مدرک کارشناسی ارشد MBA می‌روند.
یک کارشناس هوش تجاری به چه مهارت‌هایی نیاز دارد؟
به‌طور معمول، یک کارشناس هوش تجاری وظیفه ارزیابی کلان داده‌ها (Big Data) را دارد تا بتواند نتایج دقیقی در گزارش خود ارایه کند. به‌طور معمول، یک کارشناس هوش تجاری برای موفقیت در کار خود به مجموعه مهارت‌های زیر نیاز دارد:
ارتباطات: به‌طور معمول، تحلیل‌گران هوش تجاری وظیفه جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات را دارند. این اطلاعات ممکن است از منابعی مثل پایگاه‌های داده‌ها، همکاران و مشتریان در قالب داده‌های ساده و غیر فنی یا تخصصی به دست آیند.
به همین دلیل این افراد باید برای ارایه گزارش دقیقی از نتایج تجزیه و تحلیل اطلاعات مهارت‌های ارتباطی قوی داشته باشند. به بیان ساده‌تر، این افراد باید گوشی آماده به شنیدن و کلامی نافذ داشته باشند تا کارمندان سازمان با آن‌ها همکاری کنند.
حل مسئله: یکی از وظایف مهم کارشناسان هوش تجاری تعیین مخاطرات مهمی است که پیرامون سازمان قرار دارد و در ادامه باید بتوانند برای مشکلات موجود، راه حل ارائه دهند. به‌طور معمول، مدیران شرکت و مشتریان انتظار دارند تا کارشناسان هوش تجاری برنامه‌هایی همراه با جزییات کامل برای بهبود فرایندهای کاری و کاهش مخاطرات تجاری ارایه کنند. مهارت حل مسئله به کارشناسان هوش تجاری کمک می‌کند همه زوایای یک مسئله را ارزیابی کرده و راه‌حلی جامع برای آن ارایه کنند.
دانش برنامه‌نویسی: کارشناسان هوش تجاری برای ارزیابی و ارزش‌گذاری منابع اطلاعاتی مثل پایگاه‌های داده باید مهارت کافی در برنامه‌نویسی داشته باشند تا بتوانند گردش کار را به شکل خودکار مدیریت کنند. به همین دلیل مهم است که یک کارشناس هوش تجاری در ارتباط با زبان‌های برنامه‌نویسی مثل پایتون و زبان پرس‌وجوی ساخت یافته (SQL) مهارت کافی داشته باشد.
با توجه به این‌که بخش عمده‌ای از فعالیت‌های یک کارشناس هوش تجاری در قالب اسکریپت‌های خودکار اجرا می‌شوند، به همین دلیل این افراد باید بدانند که چگونه اسکریپت‌هایی بنویسند که به شکل خودکار داده‌ها را از پایگاه‌های داده‌ها و فایل‌ها استخراج کنند.
همکار تیمی: به‌طور معمول کارشناسان هوش تجاری با تیمی از متخصصان مختلف کار می‌کنند. به همین دلیل دانش کافی در ارتباط با مهارت‌های تعامل تیمی با سایر افراد ضروری است. کار تیمی قدرتمند باعث می‌شود این افراد بهترین راه‌حل و فرایند را برای سازمان پیدا کرده، توسعه داده و پیاده‌سازی کنند. کار تیمی کارآمد شامل ارتباطات قدرتمند، طوفان فکری و تعامل با هم تیمی‌ها می‌شود.
خدمات مشتری: در برخی سازمان‌ها، شرح وظایف کارشناسان هوش تجاری به گونه‌ای است که ارتباط مستقیمی با مشتریان دارند. بنابراین باید ارتباط خوبی با مشتریان داشته باشند تا بتوانند داده‌های درست و دقیقی را به‌دست آورند. به همین دلیل آشنایی با نرم‌افزارهای مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) ضروری است.
دانش فنی در ارتباط با تبلو و آر: کارشناسان هوش تجاری در کنار دانشی که در ارتباط با برنامه‌نویسی دارند باید در ارتباط با سایر ابزارهای هوش تجاری مثل Tableau و زبان برنامه‌نویسی آر نیز صاحب دانش باشند.
لازم به توضیح است که تبلو (Tableau) ابزاری برای تجسم سریع داده‌ها است. این نرم‌افزار در فرآیندهای تجاری به شکل گسترده‌ای استفاده می‌شود، اما عاملی که باعث تمایز Tableau از نمونه‌های مشابه شده، دسترسی ساده به این نرم‌افزار است. به همین دلیل هم قابلیت‌های گسترده‌ای به آن افزوده شده است.
همان‌گونه که اشاره شد امروزه در هوش تجاری و تجزیه و تحلیل داده‌ها به شکل گسترده‌ای از Tableau استفاده می‌شود. این ابزار با هدف مدل‌سازی داده‌ها به کارشناسان در مشاهده و درک بهتر مدل‌های طراحی شده کمک می‌کند، اما نقطه عطف این ابزار کمک به کارشناسان در تصمیمگیری داده‌محور است.
انواع نمودارها، پلات‌ها، چارت‌ها و گراف‌ها در این نرم‌افزار به سهولت ساخته می‌شوند، بدون این که برنامه‌نویسی ضرورتی داشته باشید. در نهایت، چیزی که تصمیمگیری را برای صاحبان کب و کار ساده می‌کند، نمودار است. این نرم افزار می‌تواند انواع نمودارها را با طرح‌های مختلف به شکل همزمان برای کارشناسان آماده ایجاد کند.
R طیف گسترده‌ای از تکنیک‌های آماری و گرافیکی در اختیار کارشناسان هوش تجاری قرار می‌دهد. این زبان برنامه‌نویسی شامل الگوریتم‌های یادگیری ماشین، رگرسیون خطی، سری‌های زمانی و استنباط آماری است.
بیشتر کتابخانه‌های قابل استفاده در آر به وسیله این زبان برنامه‌نویسی نوشته شده‌اند. به‌طور معمول کاربرد اصلی زبان برنامه‌نویسی آر در محاسبات آماری، تجسم و یادگیری ماشین است. امروزه زبان برنامه‌نویسی R به یکی از زبان‌های محبوب در حوزه تحلیل داده تبدیل شده است، به‌طوری که شرکت‌های بزرگی شرکت‌های بزرگی چون فیسبوک، گوگل و غیره به شکل گسترده از آن استفاده می‌کنند.
برخی منابع و کارشناسان هوش مصنوعی در ارتباط با تجزیه و تحلیل آماری زبان برنامه‌نویسی آر را با پایتون مقایسه می‌کنند. نکته مهمی که باید در این زمینه به آن دقت کنید در تفکیک این دو زبان در نوع داده‌ها است.
با توجه به نمودارهای گرافیکی، تحلیل داده با زبان برنامه‌نویسی آر ساده‌تر است، اما پایتون ترکیب نحوی ساده‌تری برای یادگیری دارد. در تحلیل داده با زبان برنامه‌نویسی R توصیه می‌شود در ابتدا کار را با کتابخانه‌های dplyr ، plyr و table آغاز کنید. البته آشنایی با ماژول‌هایی مانند CARET و ZOO برای مرتب‌سازی داده‌ها مفید است. علاوه بر این ضروری است در سایر حوزه‌ها مثل امنیت داده‌ها، داده‌کاوری، طراحی و مدیریت پایگاه‌های داده دانش کافی داشته باشند تا بتوانند راه‌حل جامع و کارآمدی را ارایه کنند.
محیط کار یک کارشناس هوش تجاری به چه صورتی است؟
محیط کاری یک کارشناس هوش تجاری که روزانه به تحلیل داده می‌پردازد به سازمانی که در آن کار می‌کند، بستگی دارد. این حوزه بزرگ و متنوع است و این متخصصان ممکن است در سازمان‌هایی با گرایش‌های مختلف مشغول به کار شوند.
از جمله این گرایش‌ها باید به صنعت بهداشت و سلامت، فناوری یا اقتصاد اشاره کرد. به‌طور معمول، تحلیل‌گران هوش تجاری به شکل تمام‌وقت استخدام می‌شوند و حقوق ثابت ماهانه دریافت می‌کنند. فضای کاری این افراد در دفاتر اختصاصی است. افرادی که به‌دنبال کسب شغل کارشناس هوش تجاری هستند باید خود را برای نشستن برای ساعات طولانی، کار کردن با کامپیوتر، تعاملات مستمر با همکاران و مدیران، شرکت در جلساتی مرتبط با پیشرفت و توسعه پروژه‌های مربوط به سازمان یا مشتریان و ارائه یافته‌ها و گزارش‌ها به مدیران ارشد و مشتریان آماده کنند.
چگونه یک کارشناس هوش تجاری شویم؟
به‌طور معمول، افرادی که قصد دارند به عنوان یک کارشناس هوش تجاری در سازمانی مشغول به کار شوند، ابتدا به عنوان یک تحلیل‌گر داده یا تحلیل‌گر تجاری کار خود را آغاز می‌کنند. این‌کار به آن‌ها کمک می‌کند تا پیش‌نیازهای لازم برای رسیدن به یک کارشناس هوش تجاری را به دست آورند.
علاوه بر این، کارشناسان هوش تجاری باید در زمینه کار با نرم‌افزارهای کاربردی تخصصی دانش کافی داشته باشند. این افراد به‌طور مستقل یا از طریق آموزش ضمن خدمت در کنفرانس‌ها و سمینارهای مختلف شرکت می‌کنند تا به جدیدترین اطلاعات این حوزه دست پیدا کنند. در مجموع برای آن‌که به یک کارشناس هوش تجاری تبدیل شوید باید به چند نکته پایانی مهم دیگر دقت کنید:
مدرک کارشناسی دریافت کنید: در ابتدا به فکر دریافت مدرک کارشناسی باشید. توصیه می‌شود در رشته‌هایی مثل علوم کامپیوتر، علوم داده‌ها، اقتصاد، مهندسی، مدیریت بازرگانی یا کسب‌وکار به فکر کسب مدرک باشید. اگر تحقیقات و پروژه نهایی‌تان مرتبط با آمار یا تجزیه‌و‌تحلیل است در رزومه خود به آن اشاره کنید.
کارآموزی: همه کارشناس هوش تجاری باید بخشی از وقت خود را صرف کارآموزی کنند. کارآموزی در حوزه اقتصاد یا فناوری و شروع به کار از سمت ابتدایی یک کارشناس تحلیل‌گر بازار یا تحلیل‌گر داده‌ها، تجربه و دانش لازم برای تبدیل‌شدن به یک تحلیل‌گر هوش تجاری موفق را به ارمغان می‌آورد.
درخواست همکاری بفرستید: هنگامی که مهارت‌های تجاری و فناوری‌تان در سطح قابل قبولی رسید و دست‌کم ۴ سال سابقه کاری و یک مدرک حرفه‌ای به دست آورید، می‌توانید برای کسب مشاغل تحلیل‌گر هوش تجاری برای سازمان‌ها درخواست همکاری ارسال کنید. علاوه بر این، اگر در سازمان بزرگی کار می‌کنید پس از کسب این شرایط، می‌توانید درخواست ترفیع شغلی دهید.
به دنبال کسب مدرک ارشد باشید: اگر در نظر دارید قدرت انتخاب بالا و گزینه‌های بیشتری در حوزه کارشناس هوش تجاری به دست آورید، پیشنهاد می‌کنیم به فکر دریافت مدرک کارشناسی ارشد در رشته فناوری اطلاعات، MBA یا رشته‌های مرتبط باشید. گاهی اوقات مدرک ارشد مقداری از کمبود تجربه و سابقه کاری را جبران می‌کند.
منبع:
https://www.indeed.com/career-advice/careers/what-does-a-business-intelligence-analyst-do
