نمیدانم شما اولین مصاحبه شغلی تان را به یاد دارید یا نه؟ شاید هم تابهحال در هیچ مصاحبه استخدامی ای شرکت نکردهاید و تازه میخواهید در این زمینه اطلاعات جمع کنید. باید بگویم من موفقیت در اولین مصاحبه شغلی ام را مدیون برادرم هستم. آن موقع برادرم سینا با پشت سرگذاشتن 27 مصاحبه شغلی در این زمینه رکوردار فامیل و آباواجدادمان شده بود.
برای همین هم چند روز قبل از مصاحبهام کولهبار تجربهاش را باز کرد و تکتک تجربههایش را که عین روز اول نو نگه داشته بود، از کولهاش بیرون کشید. آنقدرکه تا به خودمان آمدیم دوروبرمان پر شده بود از تجربههای ریز و درشت.
اگر شما هم از استرس مصاحبه کاری پیشرو، ضربان قلبتان روی هزار است و هر شب خوابِ اتاق مصاحبه را میبینید، پس وقتش رسیده که به نیابت از برادرم تجربههایش را برایتان بریزم روی دایره! حالا برای اینکه بدانید قبل از مصاحبه باید چه کارهایی انجام دهید و نحوه رفتار در مصاحبه شغلی را بدانید، با من همراه باشید!
مراحل یک مصاحبه شغلی موفق چیست؟
قبل از اینکه تجربههایمان را برایتان ریختوپاش کنیم، خوب است که با هم یک جلسه مصاحبه استخدامی را کالبدشکافی کنیم تا بینید زیر پوست یک مصاحبه چه وقایعی در جریان است!
یک مصاحبه شغلی شفاهی معمولاً شامل سه مرحله است:
مرحلهی اول یک مصاحبه استخدامی
برای شروع یک مصاحبه استخدامی ، اول از همه مشخصات فردیتان را ارزیابی میکنند. ممکن است که با شوخی و خنده بخواهند یختان را آب کنند اما حواستان باشد که جوری ذوب نشوید که نتوانید جمعش کنید!
بعد از آن، خیلی جدی با سوالات مختلفی دلیل تمایلتان را برای همکاری با سازمان بررسی میکنند؛ با سوالاتی مثل:
- چرا سازمان ما را انتخاب کردهاید؟
- از نظرتان مهمترین خصوصیت سازمان ما چیست؟
- برای پیشبرد اهداف سازمان چه راهکارهایی میتوانید ارائه کنید؟
- برنامههایتان برای اهداف کوتاهمدت و بلندمدت سازمان چیست؟
پیشنهاد مقاله: پیدا کردن کار | چگونه کار پیدا کنم؟
مرحلهی دوم یک مصاحبه استخدامی
در مرحلهی بعدی مدارک تحصیلی، تخصص و سوابق شغلیتان بررسی میشود. رزومه و گواهینامههایتان را نگاه میکنند و از تجربهها و افتخارات مختلفی که در زمینهی کاری موردنظر بهدست آوردهاید، سوال میپرسند.
در این مرحله مصاحبهکننده میخواهد مطمئن شود که باتوجه به شرایط تعریفشده، شما برای شغل موردنظر مناسب هستید یا نه؟
مرحلهی سوم یک مصاحبه استخدامی
بخش آخر مصاحبه هم به جمعبندی گفتگو و پاسخگویی به سوالات مصاحبهشونده مربوط میشود.
بعد از تجزیه و تحلیل یک مصاحبه نوبت میرسد به زیر و رو کردن مهمترین نکته های مصاحبه شغلی. کولهتان را بیاورید که تجربهها و نکتههای طلایی دارند سرریز میشوند.
10 نکته مهمی که باید قبل از مصاحبه شغلی بدانید!
اجازه بدهید توصیههای لازم را مرحله به مرحله برایتان رو کنم. شما اول از همه باید بدانید که قبل از مصاحبه کاری لازم است چه کارهایی را انجام دهید که اعتمادبهنفس و آمادگیتان بالا برود.
-
محل کار آیندهتان را بهتر بشناسید
خوب است قبل از انجام مصاحبه، با سازمان موردنظر بیشتر آشنا شوید. البته لازم نیست با لباس مبدل به محل کار آینده بروید و تهوتوی همه چیز را در بیاورید. فقط کافی است به وبسایت شرکت سربزنید و بخش «دربارهی ما» را بخوانید.
یک نگاهی هم به شبکههای اجتماعیشان بیاندزید تا دربارهی رفتار و فرهنگ سازمانیشان یک پسزمینهی ذهنی داشته باشید. شما هرچه بیشتر بدانید، کمتر مضطرب میشوید.
-
قیمهها را نریزید توی ماستها
یکی از مهمترین عوامل موفقیت در یک مصاحبه شغلی، نوشتن یک رزومهی منحصربهفرد است. به این معنی که شما باید برای هر شرکت با توجه به اهداف و ارزشهایشان، یک رزومهی مناسب آماده کنید.
مثلاً اگر قرار است بهعنوان برنامهنویس استخدام شوید، آیا نوشتن ویژگی «خوشبرخورد بودن» میتواند شانس پذیرفته شدنتان را بالا ببرد؟!!
بنابراین رزومهتان را خیلی کوتاه و کاملاً مرتبط با شرکت و جایگاه شغلی موردنظرتان بنویسید.
-
محتوای رزومهتان را از بر کنید
احتمالش زیاد است که در هنگام مصاحبه از مهارتهایی که در رزومهتان نوشتهاید، چیزهایی بپرسند. برای من که چنین اتفاقی افتاد! یادتان باشد در آن لحظه فرم رزومه جلوی چشمتان نیست، اگر هم باشد نباید از رو بخوانید. پس تنها راهش این است که قبل از مصاحبه تمام محتوای رزومه را در ذهنتان جاساز کنید. (اگر میخواهید بدانید چطور یک رزومه جذاب بنویسیم بهتر است این مقاله بامداد را بخوانید)
-
به معجزهی شبیهسازی ایمان بیاورید
یادم میآید چند روز قبل از مصاحبهام، سینا در مقابلم نشست و مثل یک مصاحبهکنندهی واقعی، شروع کرد به سین جیم کردن! باید اعتراف کنم هر خطایی را که ممکن بود در روز مصاحبه از من سر بزند، در این مصاحبهی شبیهسازی شده انجام دادم. این صحنهی آزمون و خطا به شما کمک میکند تا در روز مصاحبه بهترینِ خودتان را نشان دهید.
-
حضور و غیاب وسایل ضروری را فراموش نکنید
بهتر است برای وسایلی که باید در روز مصاحبه به همراه داشته باشید یک چکلیست آماده کنید. مهمترینشان هم کارت شناسایی، رزومه، نمونهکارها، گواهینامهها و یا تقدیرنامههایتان به همراه یک دفترچه یادداشت و خودکار است.
خودتان هر چیزهای دیگری را که فکر میکنید لازم است، به این لیست اضافه کنید.
-
مسالهی «چی بپوشم؟» را جدی بگیرید
درست است که شاعر میگوید: «نه همین لباس زیباست، نشان آدمیت» اما شما نمیتوانید تاثیر پوشش را در یک مصاحبه کاری نادیده بگیرید، بنابراین بهتر است برای انتخاب لباس وقت بگذارید.
معمولاً برای ادارههای دولتی پوشیدن لباسهای ساده و رسمی مناسبتر است اما این موضوع در مورد شرکتهای خصوصی، بسته به نوع فرهنگ سازمانیشان متفاوت خواهد بود. درهرصورت توصیه میکنم لباسهای با رنگهای خنثی را در اولویت بگذارید.
-
شبزندهداری را تعطیل کنید
یادتان باشد که هیچ آرایشی چهرهی خسته و خوابآلود را تغییر نمیدهد، پس شبِ قبل از مصاحبه خوب بخوابید تا با چهره شاداب در مقابل مصاحبهکنندهتان بنشینید و با تمرکز بالا به سوالاتش جواب دهید.
-
آدرس دقیق شرکت را پیدا کنید
جا دارد که بگویم سینا در اولین مصاحبه کاری اش آنقدر در هزارتوی آدرس پیدا کردن چرخید که وقتی به شرکت موردنظر رسید، کارمند جدید داشت پای قرارداد را امضا میکرد!
مثل سینا نباشید!
چند روز قبل، لوکیشن دقیق شرکت را پیدا کنید. چه بهتر که پاشنههایتان را وربکشید و یک بار هم که شده خودتان به آنجا بروید و در روز مصاحبه، استرسِ پیدا کردن آدرس را به خودتان تحمیل نکنید.
از طرف دیگر دیر رسیدن، هم اضطراب خودتان را بیشتر میکند و هم مسئولیتپذیری و تعهد کاریتان را زیر سوال میبرد. پس چه خوب که از قبل آدرس را پیدا کنید، به موقع از خواب بیدار شوید و سعی کنید کمی زودتر به محل مصاحبه برسید.
-
سربهزیر نباشید
در روز مصاحبه، نسبت به دوروبرتان بیتفاوت نباشید. وقتی به شرکت رسیدید به اطلاعیهها، پوسترها و بروشورها دقت کنید. با این کار هم اطلاعاتتان نسبت به شرکت بیشتر میشود و هم متوجه میشوید که چه ارزشهایی برای این سازمان در اولویت است.
-
حسابشده نفس بکشید
هورمون استرس یا همان کورتیزول میتواند خیلی راحت، مصاحبهتان را بفرستد روی هوا!
سینا علاوهبر اینکه از نظر شرکت در مصاحبههای کاری رکورددار است، بهنظرم باید اسکار پراسترسترین مرد سال و تمام سالها را هم به او بدهند. برای همین هم روشی نمانده که برای کنترل استرسش امتحان نکرده باشد، از دمنوش گلگاوزبان و استخودوس تا یوگا و مدیتیشن.
در کنار این روشها، روی این نکته هم خیلی تاکید دارد که: «وقتی پشت در اتاق مصاحبه ایستادهاید بهترین راه برای جلوگیری از فوران کورتیزول، تنفس آرام و شمرده است».
بنابراین قبل از مصاحبه، درست همان وقتی که صدای شمارش معکوسِ شروع مصاحبه توی سرتان میپیچد، شروع کنید به شمردن دم و بازدمتان! با تمرکز روی تنفس، افکار استرسزا دست از سرتان برمیدارند.
پیشنهاد مقاله: شغل مناسب من چیست؟
10 نکته خیلی مهم که باید هنگام مصاحبه رعایت کنید
بعد از اینکه حسابی گرم کردید باید بروید وسط میدان! در میدان مبارزه هم باید طبق قاعده و قانون پیش بروید.
-
دسته جمعی مصاحبه نروید
به این بهانه که «حضورش دلگرمی میدهد» یا حتی با کلکهایی مثل «تو هم بیا یک هوایی بخور» دست این و آن را نگیرید و به محل مصاحبه نبرید. این کار باعث میشود آدم ناتوانی بهنظر برسید که بهتنهایی از عهدهی کارهایش برنمیآید. پس دست خودتان را بگیرید و شجاعانه به سمت محل کار آیندهتان حرکت کنید.
-
زبان بدنتان را کنترل کنید
یادتان باشد قبل از اینکه خودتان شروع به صحبت کنید، بدنتان حرف میزند! پس بهتر است به توصیههای زیر عمل کنید.
- پرانرژی دست بدهید. نه آنقدر محکم که صدای شکستن استخوان دست طرف مقابل را بشنوید (خصوصاٌ اگر انگشتر هم دستش باشد!) نه آنقدر شل و بیروح که طرف مقابل را دلسرد کنید!
- با اعتمادبهنفس بر موضع قدرت بنشینید.
- هنگام صحبت کردنِ مصاحبهکننده، نگاهتان را ندزدید ولی خیره هم نگاه نکنید.
- موقع حرف زدن دستهایتان را خیلی تکان ندهید، خودکار را روی میز نزنید یا پاهایتان را تکان ندهید؛ چون این کارها شما را فرد مضطربی نشان میدهد.
-
با سیاست خودتان را در دل کارفرما جا کنید
به یاد داشته باشید که دوستداشتنی بودن به این معنی نیست که از خواستههایتان کوتاه بیایید و هرچه کارفرما گفت، شما بگویید: «چشم»! محبوب و تاثیرگذار بودن یعنی اینکه در حین مصاحبه، تنشهای محیط و همینطور اختلاف نظرهایتان با مصاحبهکننده را مدیریت کنید.
شاید بپرسید: «یعنی دقیقاً باید چه کار کنم؟»
ناخن جویدن را کنار بگذارید تا به شما بگویم چگونه محبوب باشید:
- برای خواستههایتان دلایل قانعکننده بیاورید تا پرتوقع بهنظر نیایید.
- روی خواستههای مهمتان پافشاری کنید اما کارفرما را ناراحت نکنید.
- کاملاً توضیح دهید که چرا استحقاق رسیدن به خواستههایتان را دارید.
- اگر خواستید میتوانید به کمبود و کاستیهای شرکت اشاره کنید اما نباید این مسائل را جوری مطرح کنید که مغرور و عیبجو بهنظر برسید.
با رعایت این نکات طلایی هم به خواستههای خودتان میرسید و هم در نظر کارفرما وجههی مناسبی پیدا خواهید کرد. البته برای رسیدن به چنین تواناییای باید بارها و بارها در شبیهسازیهای قبل از مصاحبه تمرین کنید.
-
نشان دهید که تمایل به همکاری دارید
سینا تعریف میکرد که در یکی از مصاحبههایش حسابی از دیگر پیشنهادهای کاریاش گفته بود تا کارفرما را متقاعد کند که به جز خودش هیچکس دیگری برای این شرکت مناسب نیست!
بیچاره فکر میکرده که با فرستادن این سیگنال که «من نباشم کی تحمل میکنه کار تو رو؟» دارد کارفرما را تحت فشار میگذارد!
اما غافل از اینکه اینجور مواقع کارفرما این را میشنود: «تو نباشی، دوستام هستن»!
پس تصمیم میگیرد برای جذبتان وقت تلف نکند و برود سراغ گزینههای دیگر. چون شانس شرکتش را برای جذب شما کم میبیند!
شما اگر میخواهید با مطرح کردن پیشنهادهای کاری ارزشتان را بالا ببرید تا کارفرما را متقاعد کنید، باید در کنار ابراز تمایل به همکاری، بگویید که تحت چه شرایطی حاضرید پیشنهادهای دیگر را رد کنید. این یک روش هوشمندانه برای مجاب کردن کارفرما و بهترین راه برای رسیدن به خواستههای خودتان است.
پیشنهاد مقاله: معرفی شغلهای پردرآمد ایران و جهان
-
مذاکره، مجادله، مباحثه، ممنوع!
فراموش نکنید که شما در یک جلسهی مصاحبه کاری شرکت کردهاید، پس لازم نیست توانایی مذاکره و سخنوریتان را به رخ کارفرما بکشید. فقط روی مسائل مهم تمرکز کنید و با بحث کردن دربارهی مسائل حاشیهای و یا مسائل مالی، ارزش خودتان را پایین نیاورید.
-
تمام جوانب را بسنجید
فقط به فکر حقوق و مزایا نباشید. رضایت شغلی فقط وابسته به درآمد نیست. مسئولیتهایی را که این شغل برایتان بهوجود میآورد، انعطاف ساعتهای کاری و پیشرفتهای احتمالی را هم درنظر بگیرید.
-
خودتان را برای غافلگیری آماده کنید
اگر یکهو کارفرما توی اتاق مصاحبه غافلگیرتان کند، چه کار میکنید؟!
نه! نه! فکر بد نکنید! منظورم این است که مثلاً بپرسد: «آیا ما برای شما بهترین انتخاب هستیم؟» یا «اگر همین فردا شما را دعوت به کار کنیم میپذیرید؟»
یکهو تحت یک فشار 1000 اتمسفری قرار میگیرید، جوری که ممکن است فرشتهی چپ و راستتان را قاطی کنید و زبانم لال دروغ بگویید!
سینا بهعنوان کارشناس مسائل مصاحبه استخدامی توصیه میکند: «در چنین موقعیتهایی با یک آره یا نه جواب ندهید اما جوابهای بیربط هم ندهید. بههیچوجه دروغ نگویید و سعی نکنید به هر قیمتی جوابهای رضایتبخش بدهید».
بهتر است در زمان تمرین به این سوالها هم فکر کنید و جوابهایتان را یک جایی گوشهی ذهنتان پنهان کنید تا به جای اینکه خودتان غافلگیر شوید کارفرما را آچمز کنید.
-
نشان دهید که برای سازمان مفید هستید
با گفتن از مهارتها و ویژگیهای اخلاقی مثبت مثل صبر، سختکوشی و …، علاقهمندی و انگیزهتان را برای همکاری نشان دهید. البته نباید مستقیماً بگویید «من سختکوشم»! خوب است با یادآوری یک یا چند تجربهی کاری، از خصوصیات مثبتتان بگویید تا مطمئن شوند شما عضو مفیدی برای سازمانشان خواهید بود.
-
شما هم سوال بپرسید
در پایان هر مصاحبه کاری استاندارد، معمولاً مصاحبهکننده، با این سوال جلسه را تمام میکند: «شما سوالی ندارید؟»
در این لحظه شما باید سوالاتی بپرسید که علاقهمندیتان به کار در سازمان را نشان بدهد. مثلاً بپرسید:
- چه فرصتهایی برای رشد و پیشرفت در این شغل وجود دارد؟
- مهمترین اصول شرکت شما چیست؟
- چه ویژگیهایی سازمان شما را از سازمانهای مشابه متمایز میکند؟
یادتان باشد که در هیچ مصاحبهای این فرصت را از دست ندهید و با پرسیدن سوالات مناسب شانشتان را برای پذیرفته شدن بیشتر کنید.
-
تشکر و قدردانی را فراموش نکنید
در پایان مصاحبه حتماً بابت فرصتی که به شما دادهاند، تشکر کنید. چنین رفتاری شما را یک فرد فهمیده، مُبادی آداب و قدردان نشان میدهد.
اشتباهات جبران ناپذیر در یک مصاحبه استخدامی
بعد از این همه «باید»، وقتش رسیده که کمی هم از «نباید»ها بگوییم. اشتباهاتی که میتواند مصاحبه شغلی و آیندهی کاریتان را تحت تاثیر قرار دهد. پس نکات زیر را به خاطر بسپارید و هیچوقت هیچکدامشان را انجام ندهید!
-
بدون آمادگی در مصاحبه حاضر شدن
نداشتن اطلاعات و آماده نکردن رزومهی مناسب، شما را فردی بیمسئولیت و بیعلاقه نشان میدهد. پس برای اینکه حس تعهد و مسئولیتپذیریتان را نشان دهید حتماً با آمادگی پا به میدان بگذارید.
-
لتوپار کردن تمرکز مصاحبهکننده
رفتارهایی مثل آدامس جویدن، بیش از حد تکان خوردن روی صندلی و یا بازی با خودکار و انگشتر، نه تنها شما را مضطرب و بدون اعتمادبهنفس نشان میدهد، بلکه حواس مصاحبهکننده را هم پرت میکند. این رفتارها برایتان یک امتیاز منفی خواهد بود.
-
پهن کردن بساط غیبت و بدگویی
هرچقدر هم رئیس قبلیتان با شما بدرفتاری کرده باشد، حتی اگر حق هم با شما باشد بدگویی کردن از سازمان قبلی فقط وجههی خودتان را زیر سوال میبرد.
-
سرد و بیانرژی بودن
به قول سینا: «هیچکس یه آدم ماست رو استخدام نمیکنه!» دقیقاً همینطور است؛ رخوت، بیحوصلگی و یکنواختیِ لحن، این پیام را به کارفرما منتقل میکند که شما به این کار علاقه ندارید. پس عجیب نیست که از لیست خط بخورید.
-
طفره رفتن از پاسخ اصلی
حاشیه نروید، رک و پوستکنده جواب دهید. مثلاً وقتی به شما میگویند: «خودتان را معرفی کنید؟» لازم نیست از زندگی شخصتان بگویید یا اینکه برای حقوق بیشتر سفرهی دردِدلتان را پهن نکنید. حرفهای عمل کنید و مختصر و مفید جواب دهید.
جمعبندی
در این مقاله مهمترین نکاتی را که لازمهی موفقیت در مصاحبه شغلی است به شما گوشزد کردیم. البته سینا خیالش راحت نمیشود و با «اینا رو بنویس»گفتنهایش روی مغز و مقالهام پیادهروی میکند. پس بگذارید برای از بین بردن عذاب وجدان برادرم و اتمام حجت، چند نکتهی ریز دیگر را هم بهعنوان حسن ختام برایتان بنویسم.
- خودتان باشید!
- غلو نکنید!
- موبایلتان را خاموش کنید!
- پوشش و آرایش غیرمتعارفی نداشته باشید!
- عطر و ادکلن را روی خودتان خالی نکنید!
- پرحرفی نکنید!
- با ادبیات رسمی صحبت کنید!
حالا هم بهتر است تا سینا نکتهی دیگری یادش نیامده، برایتان آرزوی موفقیت کنم و این مقالهی پرنکته را تمام کنم! شما هم اگر نکتهای به ذهنتان میرسد یا تجربهی جالبی از روز مصاحبه دارید، در بخش کامنتها برایمان بنویسید!