در این عصر دیجیتال و دنیایی که با کدها و صفر و یکها جلو میرود، عجیب نخواهد بود اگر بشنویم برنامه نویسی پردرآمدترین شغل دنیا است. اگر شما هم عاشق سروکله زدن با کدها هستید و سرتان برای حل مسائل پیچیده درد میکند، پس حتما در طالعتان آمده که قرار است یک برنامه نویس حرفهای شوید. اما باید بدانید برای برنامه نویس شدن «از کجا شروع کنید؟»، «چه زبانی را یاد بگیرید؟» و مهمتر اینکه از خودتان بپرسید «برای چه میخواهید برنامه نویس شوید؟». البته جای نگرانی نیست، ما قصد داریم در این مقاله نقطه شروع را به شما نشان بدهیم و نقشهی راه برنامهنویس شدن را پیش رویتان بگذاریم. پس تا پایان مقاله همراه ما باشید.
برای برنامه نویس شدن از کجا شروع کنم؟
پیش از اینکه پایتان را به دنیای کدها بگذارید از خودتان بپرسید از سر عشق و علاقه میخواهید برنامه نویس شوید یا درآمد این حرفه وسوسهتان کرده است؟! پاسخ این سوال بسیار مهم است، زیرا فقط علاقه است که میتواند از میان پیچوخم کدها شما را سلامت به مقصد برساند و از شما یک برنامه نویس بسازد. بسیاری از افراد هستند که بعد از مدتی، از بالا و پایین کردن کدها خسته میشوند و عطایش را به لقایش میبخشند. پس خودتان و عشقتان را آزمایش کنید و بیگدار به آب نزنید.
بعد از اینکه مطمئن شدید عاشق برنامه نویسی هستید و کدها حوصلهتان را سر نمیبرند باید پلتفرم یا زمینه کاریتان را مشخص کنید. باید بدانید که پلتفرم های برنامه نویسی در سه دسته قرار میگیرند:
برنامه نویسی دسکتاپ:
برنامه نویسان در این حوزه اپلیکیشنهایی را ایجاد میکنند که تنها روی سیستم عامل ویندوز اجرا میشوند.
برنامه نویسی تحت وب:
حوزهای که در آن برنامه نویسان برنامههایی را مینویسند که تنها از طریق مرورگر قابل دسترسی هستند. سامانههای ثبتنام آنلاین ازجمله برنامههای تحت وب هستند.
برنامه نویسی موبایل:
فعالیت برنامه نویسان در این زمینه به ساخت اپلیکیشنهایی مربوط میشود که روی موبایل (تحت سیستمعامل اندروید و یا ios) قابل اجرا هستند.
انتخاب زبان برنامه نویسی
انتخاب زبان برنامه نویسی هم مسالهی مهمی است. زبانهای برنامه نویسی یکی دو تا نیستند اما هیچ ضرورتی وجود ندارد که همه این زبانها را یاد بگیرید. در ابتدای راه یادگیری یکی از زبانهای چندسکویی یا کراس پلتفرم (Cross-Platform) انتخاب بسیار خوبی به نظر میرسد. زیرا به این ترتیب خواهید توانست در زمینههای مختلفی برنامه نویسی کنید. زبان جاوا (JAVA) یکی از همان زبانها است که با مسلط شدن بر آن میتوانید برای پلتفرمهای مختلفی ازجمله اندروید، وب، ویندوز، لینوکس و مک برنامه بنویسید. از طرف دیگر بسیاری از برنامه نویسان حرفهای یادگیری زبانهای html و CSS را نقطهی شروع خوبی برای افراد مبتدی میدانند. همچنین برخی به دلیل اینکه سینتکس (دستور) اغلب زبانهای برنامه نویسی به زبان C++ شباهت دارد، پیشنهاد میکنند که مبتدیان، کارشان را با یادگیری این زبان شروع کنند.
البته اگر از ما میشنوید بهتر است در ابتدای کار، انرژی و زمانتان را برای انتخاب زبان تلف نکنید. بهترین کار، یادگیری مقدمات و اصول کلی برنامه نویسی و بعد از آن انتخاب یک زبان برنامه نویسی تخصصی است. برنامه نویسی مهارتی شبیه به رانندگی است؛ شما وقتی اصول رانندگی را یاد بگیرید مطمئنا با کمی تمرین میتوانید هر نوع اتومبیلی را برانید. اما باید بدانید پیش از قدم گذاشتن در این مسیر نیاز به فراهم کردن یک سری پیش نیازها دارید. پیش نیازهایی که کمک میکنند محکمتر در این مسیر قدم بردارید. در ادامه خواهیم گفت که کوله بارتان را از چه چیزهایی پر کنید تا بتوانید در راه برنامه نویس شدن ازشان استفاده کنید.
10 نکته طلایی برای شروع کُدنوردی ( پیش نیازهای آموزش برنامه نویسی )
اگر دیدید عشق کدها دست از سرتان برنمیدارد و تصمیمتان را برای برنامه نویس شدن گرفتهاید، کولهتان را بیاورید تا اسباب لازم برای کدنوردی را یکییکی بریزید توی کولهتان!
با تسلط بر تایپ ده انگشتی، ده قدم از بقیه جلوتر باشید
برنامه نویسی فقط ردیف کردن کدها در کنار هم نیست. گاهی اوقات لازم است دربارهی اپلیکیشنی که نوشتهاید توضیحاتی بنویسید و یا برای تعامل با سایر برنامه نویسان لازم است در بخش Comment توضیحاتی درباره کدهایتان ارائه کنید. از طرف دیگر با مهارت در تایپ میتوانید سریعتر ایدههای ذهنیتان را اجرا کنید. بنابراین تسلط بر مهارت تایپ ده انگشتی میزان پیشرفتتان را چند برابر خواهد کرد.
زبان انگلیسیتان را تقویت کنید تا از برنامه نویسهای دیگر جا نمانید
یادگیری زبان انگلیسی مهارتی ضروری برای برنامه نویسان است. حالا این که چرا ضروری است و اصلا چرا باید تا میتوانید زبان انگلیسیتان را تقویت کنید، چیزی است که در ادامه به طور خلاصه برایتان نوشتهایم:
خب معلوم است که یک برنامه نویس باید پیشرفتهای روز دنیا را دنبال کند، از اخبار سر دربیاورد و همیشه و همیشه بهروز باشد. برای این کار هم هیچ راهی نیست جز این که به زبان انگلیسی مسلط باشد و منابع خارجی را رصد کند.
اسناد زبان برنامه نویسی (Documentation) هم به زبان انگلیسی منتشر میشوند. به همین خاطر برای خواندنشان آشنایی به این زبان ضروری است.
گاهی هم پیش میآید که بخواهید با برنامه نویسهای مختلف دنیا صحبت و مکاتبه کنید و اینجا است که زبان انگلیسی حسابی به کمکتان میآید.
کار با ابزار اصلی حرفهتان را یاد بگیرید
ابزار دست هر برنامه نویس، کامپیوتر یا لپتاپ است، چیزی مثل چرخ خیاطی برای یک خیاط! بنابراین شکی نیست که یک برنامه نویس باید زیر و بم ابزار کارش را بلد باشد و قلقهایش را بشناسد، جوری که هیچوقت این ابزار کارش را عقب نیندازد.
با اینترنت دوست شوید
برای برنامه نویس شدن باید روشهای سرچ کردن در اینترنت را بدانید؛ بتوانید در سایتهای مختلف ثبت نام کنید؛ در سرویسهای مختلف اکانت بسازید و ایمیل ارسال کنید و خلاصه مدام در اینترنت در رفت و آمد باشید.
خودتان را در مفاهیم و اصطلاحات IT غرق کنید
خیلیها یادگیری مفاهیم مربوط به حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات (IT) را جدی نمیگیرند، در صورتی که هرچه بیشتر با مفاهیم و اصطلاحات مربوط به حوزه کاریتان آشنا باشید، یادگیری برنامه نویسی هم برایتان سادهتر میشود. مثلا شما باید بدانید نرمافزار، سختافزار، شبکه و پروتکل چیست؟ کدها چطور اجرا میشوند؟ تفاوت مفسر با کامپایلر چیست؟ و…
محیط برنامه نویسی مناسبی انتخاب کنید
معمولا توصیه میشود که افراد مبتدی کارشان را با محیطها و ویرایشگرهای ساده شروع کنند. زیرا در محیطهای حرفهای با تایپ اولین حرف ادامه دستور تایپ میشود. به همین خاطر استفاده از این محیطها در شروع کار توانایی تایپتان را کم میکند. مهمتر اینکه با قواعد و دستورات آشنا نمیشوید و بهاینترتیب در آینده بهراحتی نمیتوانید خطاهای موجود در پروژهتان را رفع کنید.
راههای ورود ناامیدی را مسدود کنید
همه برنامه نویسها در طول کار با خطاهای مختلفی مواجه میشوند. خطاهایی که گاهی رفع کردنشان حتی برای برنامه نویسهای خبره هم سخت و یکجورهایی کار حضرت فیل است. در ابتدای کار ممکن است این مشکلات ناامیدتان کند. اما باید بدانید در برنامه نویسی هرکدام از این خطاها به معنی یادگیری یک تکنیک جدید است! شما میتوانید متن خطاهایتان را در گوگل سرچ کنید و یا مشکلاتتان را با افراد حرفهای در میان بگذارید. بنابراین به هیچ وجه ناامید نشوید و با قدرت به کارتان ادامه دهید.
از یاد نبرید که راه موفقیت از مسیری به نام تمرین مستمر میگذرد
سعی کنید بین تمرینهایتان وقفه نیندازید. بهترین کار این است که با کد زدن الگوریتمهای ساده شروع کنید و آهسته و پیوسته جلو بروید. بهاینترتیب به مرور میتوانید روش کدزنی کدهای حرفهای را تحلیل کنید، با معماری و فریمورکهای روز آشنا شوید و در پروژههایتان ازشان استفاده کنید.
نیاز بازار را بشناسید
شما با پرسوجو از متخصصین حوزه برنامه نویسی یا با جستجو در سایتهای کاریابی متوجه خواهید شد که یادگیری کدام زبان برنامه نویسی کمک بیشتری بهتان میکند. نکته امیدوارکننده اینجا است که اگر شما به یک زبان بهطور کامل مسلط شوید، یادگیری زبانهای دیگر برایتان خیلی سادهتر میشود. پس به زبانهای مختلف ناخنک نزنید بلکه با شناخت نیاز بازار به یک زبان مسلط شوید و مطمئن باشید در ادامه راه درهای موفقیت یکییکی مقابلتان باز میشود.
از میان منابع آموزشی، بهترینشان را انتخاب کنید
اگر در طول یادگیری برنامه نویسی از منابع آموزشی معتبر استفاده کنید یا از استادان باتجربه کمک بگیرید، مطمئنا علاقه و انگیزهتان برای ادامه کار بیشتر خواهد شد. بنابراین بهتر است پیش از شروع یادگیری در این مورد حسابی جستجو کنید.
در کنار تمام این مهارتها باید پشتکار فراوان و روحیه قوی و جنگنده را چاشنی کارتان کنید. چون به دست آوردن تجربه و توانمندی در حل مسئله به حرفه برنامه نویسی گره خورده است. بهعلاوه آشنایی با ریاضیات (خصوصا ریاضیات گسسته)، تقویت تفکر انتقادی (Critical Thinking) و تفکر منطقی (Logical Thinking)، شناخت معانی رنگها و شیوه بهکارگیری رنگها در طراحی نرمافزارهای مختلف، ازجمله مهارتها و توانمندیهایی است که در کنار مهارتهای اصلی به حرفهای شدنتان بسیار کمک میکند.
انواع روش های یادگیری برنامه نویسی
برای یادگیری اصول برنامه نویسی راههای بسیاری پیش رویتان قرار دارد. راههایی که بهراحتی قابل دسترس هستند. شما فقط کافی است بخواهید شروع کنید، آن وقت است که اطلاعات به سمتتان سرازیر میشود. در ادامه، روشهای یادگیری برنامه نویسی را مرور خواهیم کرد. البته باید بدانید که هرکدام از این روشها مثل یک سکه طلا ارزشمندند اما باید دو روی این سکهها را دید، روی مزایا و روی معایب! ما قصد داریم دو روی این سکه را به شما نشان بدهیم.
1) فیلم ببینید و برنامه نویس شوید (آموزش از طریق ویدیو)
یکی از سادهترین راهها برای یادگیری اصول برنامه نویسی تماشای ویدیوهای آموزشی است. فیلمهای آموزش برنامه نویسی در یوتیوب و یا ویدیوهای موسسات آموزشی معتبر در دنیا مثل لیندا (Lynda)، تری اسکول (3school) و … میتوانند معلمهای خوبی برایتان باشند. فیلمهایی که قیمت چندانی ندارند و مقدمات و کلیات را از معرفی و روش نصب نرمافزارهای مربوط به برنامه نویسی تا انجام یک پروژه کامل را با زبان ساده به شما آموزش میدهند.
این روی سکه: مزیت این روش، سادگی آموزش و امکان تماشای چندباره هر ویدیو است. این ویدیوها مثل یک دوره آموزشی، کامل، منسجم و پروژهمحور هستند و توسط بهترین مدرسهای برنامه نویسی در دنیا آموزش داده میشوند.
آن روی سکه: نکته اینجاست که تمام این فیلمها به زبان انگلیسی هستند و این موضوع، کار را تا حدی برای کاربران فارسی زبان مشکل کرده است. بهعلاوه عدم دسترسی به استاد برای پاسخ به پرسشها یکی دیگر از محدودیتهای این روش محسوب میشوند.
2) برنامه نویسی را از کتاب ها و مقالات یاد بگیرید (آموزش از طریق مقالات و کتاب ها)
یکی دیگر از راههای یادگیری برنامه نویسی، استفاده از کتابها و مقالات آموزشی تخصصی در این حوزه است. این پیشنهاد برای دوستداران کتاب و مطالعه، بسیار جذاب به نظر میرسد. بسیاری از ما مهارتهای مختلفی را در زندگیمان را با کمک کتابها یاد گرفتهایم اما باید دید این روش برای یادگیری برنامه نویسی هم انتخاب مناسبی است یا نه؟
این روی سکه: در هر حوزهای کتابها منسجمترین و کاملترین منابع آموزشی محسوب میشوند؛ به خصوص اینکه نویسندههای کتابهای آموزشی از افراد خبره و متخصص به شمار میآیند و اطلاعات کاملی را در اختیار خوانندگانشان قرار میدهند.
آن روی سکه: یادگیری برنامه نویسی از طریق کتابها و مقالات، روشی بسیار گیجکننده و خستهکننده است. بهعلاوه برنامه نویسی فقط یادگیری مفاهیم و حفظیات نیست بلکه مهارتی است که در عمل باید آن را آموخت. به همین خاطر کتابها و مقالات آموزشی معمولا بهعنوان یک گزینه تکمیلی مطرح میشوند که میتوانید در مواقع ضروری به سراغشان بروید.
3) سر کلاس درس بنشینید (آموزش از طریق شرکت در دوره ها کلاس ها)
بسیاری از متخصصین، شرکت در کلاس ها و آموزشگاهها را به علاقهمندان برنامه نویسی پیشنهاد میدهند. این شیوه هم ویژگیهای خاص خود را دارد.
این روی سکه: یادگیری برنامه نویسی با حضور در کلاسهای آموزشی بهترین شیوه محسوب میشود. چراکه انجام پروژههای حضوری و رفع اشکالات کار به کمک استاد، یادگیری را برایتان بسیار سادهتر خواهد کرد. بهعلاوه استفاده از تجربیات و راهنماییهای یک متخصص میتواند مسیر درست پیشرفت در این حرفه را به شما نشان دهد.
آن روی سکه: هزینه این روش نسبت به سایر روشها کمی بیشتر است. همچنین با توجه به این که کیفیت کلاسهای آموزشی را دانش، تجربه و نحوه بیان استاد تعیین میکند به همین خاطر پیدا کردن یک آموزشگاه باکیفیت از دغدغههای اصلی علاقهمندان برنامه نویسی است.
4) با کارآموزی؛ در پروژههای واقعی شیرجه بزنید (آموزش از طریق کارآموزی)
بسیاری از متخصصان برنامه نویسی، کارآموزی در شرکتهای نوپا و استارت آپها را به علاقهمندان این حوزه پیشنهاد میکنند. زیرا تجربه کارآموزی این فرصت را به شما میدهد که از همان ابتدا با پروژههای جدی مواجه شوید و زیروبم کار را بهتر بشناسید.
این روی سکه: کار کردن روی پروژههای واقعی و آشنایی با اشکالاتی که ممکن است در کار پیش بیاید به شما کمک میکند با روشهای رفع این اشکالات آشنا شوید و به یک برنامه نویس حرفهای تبدیل شوید.
آن روی سکه: ازآنجاکه در یک شرکت هدف اصلی تیم برنامه نویسی، تلاش برای موفقیت پروژه و سوددهی شرکت است، به همین خاطر ممکن است افراد چندان به مسائل آموزشی کارآموزان اهمیت ندهند و خودشان را مثل یک مربی موظف به پاسخگویی ندانند.
5) یادگیری برنامه نویسی با وبگردی
همه میدانیم که اینترنت دنیایی بیانتها و سرشار از اطلاعات است. یادگیری برنامه نویسی با استفاده از اینترنت هم مزایا و معایبی دارد.
این روی سکه: مطالب آموزشی بسیار، اطلاعات فراوان و دسترسی آسان به منابع آموزشی مختلف از مزایای اصلی این روش هستند. به همین خاطر بسیاری افراد یادگیری برنامه نویسی با استفاده از اینترنت را روش جذاب و آسانی میدانند.
آن روی سکه: قرار گرفتن افراد مبتدی در برابر حجم انبوه اطلاعات موجود در اینترنت ممکن است باعث سردرگمی این افراد شود. بهعلاوه این اطلاعات به شکلی غیرمنسجم در اختیار کاربر قرار میگیرد و نقشه راه درستی برای برنامه نویس شدن در اختیارشان قرار نمیدهد.
در این مقاله سعی داشتیم تمام نکاتی را که برای ورود به دنیای برنامه نویسی لازم است به شما یادآوری کنیم تا با دید روشنی وارد این مسیر شوید. در نهایت میتوان گفت با توجه به این که هر روشی مزایا و معایب خاص خود را دارد، تنها خودتان هستید که با توجه به علاقهمندیها و ویژگیهای شخصیتیتان میتوانید بهترین روش یادگیری برنامه نویسی را انتخاب کنید.