برای آن‌که بتوانید از زبان برنامه‌نویسی پایتون استفاده کرده و به کدنویسی در این زبان بپردازید، در اولین گام برای پایتون را روی سیستم خود نصب کنید. با نصب پایتون روی سیستم‌عاملی که از آن استفاده می‌کنید، محیط توسعه یکپارچه پیش‌فرض این سیستم‌عامل در دسترس‌تان قرار می‌گیرد و آماده کدنویسی در این زبان هستید. ما در این مقاله در این مطلب قصد داریم جدیدترین نسخه پایتون روی جدیدترین سیستم‌عامل عرضه شده توسط مایکروسافت یعنی ویندوز 11 را بررسی می‌کنیم.
پیشنهاد مقاله: آموزش رایگان پایتون: نکات مهمی که باید درباره Python بدانید
برای شروع به کار با جدیدترین نگارش زبان برنامه‌نویسی پایتون، ابتدا باید به مفسر پایتون دسترسی داشته باشید. به‌طور معمول روش‌های مختلفی برای دسترسی به مفسر پایتون وجود دارد که از مهم‌ترین آن‌ها به موارد زیر باید اشاره کرد:
روش‌های نصب پایتون روی سیستم‌عامل‌های مختلف
ساده‌ترین راهکاری دریافت پایتون از طریق وب‌سایت بنیاد نرم‌افزاری پایتون (Python Software Foundation) به نشانی https://www.python.org/ است. به طور معمول، برای دسترسی به مفسر پایتون نیاز است تا نسخه مناسب از نصب کننده (Installer) پایتون برای سیستم‌عامل مورد نظرتان را دانلود کنید تا روی سیستم اجرا شود.
برخی از سیستم‌‌عامل‌ها مثل لینوکس، ابزاری به نام مدیر بسته‌های نرم‌افزاری دارند تا کاربران امکان نصب نرم‌افزار پایتون را بدون نیاز به مراجعه به وب‌سایت بنیاد نرم‌افزاری پایتون داشته باشند.
در سیستم‌عامل مک، بهترین روش نصب نرم‌افزار پایتون، نصب و استفاده از ابزار مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری به‌نام Homebrew است که در ادامه نحوه نصب پایتون از طریق ابزار Homebrew را بررسی می‌کنیم.
در سیستم‌عامل‌های همراه مثل اندروید و ios، این قابلیت برای کاربران وجود دارد تا تا نرم‌افزارهایی کاربردی نصب کنند که محیط برنامه‌نویسی پایتون را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهند. استفاده از چنین نرم‌افزارهایی، بهترین راه جهت ارتقاء مهارت‌های برنامه‌نویسی پایتون برای کاربران دستگاه‌های همراه است و مفسری که برای نصب پایتون به آن نیاز دارند را در اختیارشان قرار می‌دهد. تلفن‌های همراه خواهد بود.
عدم وجود پایتون روی سیستم‌های ویندوزی
برعکس سیستم‌عامل‌هایی مثل مک‌اوس و لینوکس، زبان برنامه‌نویسی Python به‌طور پیش‌فرض روی سیستم‌عامل ویندوز نصب نشده است. البته این حرف بدان معنا نیست که این زبان برنامه‌نویسی برای کاربران ویندوز مفید نیست یا کاربران ویندوز قادر به استفاده از این زبان نیستند. همان‌گونه که اشاره شد، برای نصب پایتون در سیستم‌عامل ویندوز باید چند کار اضافی انجام دهید تا قادر به استفاده از آن باشید. زبان برنامه‌نویسی پایتون، یک زبان برنامه‌نویسی سطح بالا و همه‌منظوره است که اولین بار در سال 1991 عرضه شد و اکنون یکی از محبوب‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی است. دلیل محبوبیت پایتون، فلسفه طراحی سازندگان مبنی بر ساخت یک زبان برنامه‌نویسی با قابلیت خوانایی بسیار بالا است. تاکید زیاد زبان برنامه‌نویسی پایتون بر خوانایی کدهای نوشته شده در این زبان، باعث محبوبیت روزافزون این زبان نزد توسعه‌دهندگان حرفه‌ای مبتدی شده است. زبان پایتون، در مقایسه با دیگر زبان‌های برنامه‌نویسی، روند یادگیری ساده‌تری دارد. علاوه بر این، هزاران پروژه برنامه‌نویسی منتشر شده در سطح وب، به زبان برنامه‌نویسی پایتون برای اجرا نیاز دارند. بنابراین، در صورتی که کاربر سیستم عامل ویندوز هستید، نصب پایتون در ویندوز ضروری است.
انتخاب نگارش مناسب برای نصب پایتون در ویندوز 11
برخی برنامه‌نویسان مبتدی تصور می‌کنند هر چقدر نسخه پایتون جدیدتر باشد، تجربه برنامه‌نویسی بهتری برای آن‌ها رقم خواهد خورد، اما واقعیت این است که بهتر است نسخه پایدار این زبان برنامه‌نویسی را دانلود و نصب کنید که باگ‌های آن شناسایی شده‌اند و امکان استفاده بدون مشکل از آن وجود دارد. از طرف دیگر، به نکته مهم دیگری که باید دقت کنید این است که پیشنهاد نمی‌کنیم دو نسخه پایتون را روی سیستم‌عامل‌تان نصب کنید، زیرا نگارش 2 پایتون دیگر منسوخ شده و پشتیبانی رسمی از آن به عمل نمی‌آید. بنابراین بهتر است از جدیدترین نسخه پایدار پایتون استفاده کنید. نصب پایتون در ویندوز ساده است و به راحتی قادر به نصب پایتون هستید.
وقتی به صفحه دانلود زبان برنامه‌نویسی پایتون در وب‌سایت رسمی بنیاد نرم‌افزاری پایتون مراجعه می‌کنید، پنجره‌ای همانند شکل زیر را مشاهده می‌کنید.
با کلیک روی گزینه download پنجره‌ای همانند شکل زیر را مشاهده می‌کنید. با کلیک روی دکمه Download Python 3.10 فایل نصبی بارگیری می‌شود. هنگامی که قصد نصب پایتون روی ویندوز 11 را دارید، به‌طور خودکار نگارش سیستم‌عامل تشخیص داده شده و نسخه 64 بیتی به عنوان گزینه پیش‌فرض نشان داده می‌شود. روی دکمه دانلود کلیک کنید تا فایل تقریب 27 مگابایتی دانلود شود.
نصب پایتون 3.10 در ویندوز 11
با کلیک روی فایل نصبی پنجره‌ای همانند شکل زیر را مشاهده می‌کنید،
همان‌گونه که در تصویر مشاهده می‌کنید، مسیر پیش‌فرض توسط پایتون انتخاب شده است. البته در اینجا پیشنهاد می‌کنیم، گزینه add Python 3.10 to PATH را انتخاب کنید تا پایتون به راحتی در دسترس قرار بگیرد و در آینده مشکل خاصی از بابت دسترسی به پایتون پیدا نکنید. هنگامی که گزینه فوق را فعال کردید روی دکمه Install Now کلیک کنید.
فرایند نصب پیچیدگی خاصی ندارد و به سرعت به اتمام می رسد. .
هنگامی نصب بدون مشکل به اتمام برسد، پنجره‌ای همانند شکل زیر را مشاهده می‌کنید، اکنون آماده هستید تا از پایتون در قالب محیط خط فرمان یا محیط توسعه یکپارچه استفاده کنید. در مرحله بعد، این امکان برای شما وجود خواهد داشت تا گزینه Disable path length limit را انتخاب کنید. این گزینه، محدودیت اعمال شده روی متغیر MAX_PATH را از بین می‌برد. انتخاب این گزینه هیچ مشکلی در سیستم عامل یا دیگر قسمت‌ها ایجاد نمی‌کند؛ تنها به پایتون اجازه می‌دهد تا بتواند نام‌های طولانی‌تر را برای متغیرهای «مسیر (Path) استفاده کند
پس از این مرحله، دیگر نیازی به ایجاد تغییرات در تنظیمات وجود ندارد. با پایان فرایند نصب پایتون در ویندوز و برای اطمینان حاصل کردن از نصب صحیح آن، خط فرمان ویندوز را با تایپ cmd در کادر جستجوی ویندوز باز کرده و دستور زیر را تایپ کنید:
Python -v
با اجرای دستور فوق پنجره‌ای همانند شکل زیر را مشاهده می‌کنید که نشان می‌دهد پایتون به درستی روی سیستم نصب شده است.
تا اینجا موفق به نصب پایتون در ویندوز شدید، اکنون زمان نصب پایتون روی سیستم‌عامل‌های دیگر است.
نصب پایتون در زیرسیستم ویندوز برای لینوکس
اگر به هر دلیلی تمایل به استفاده از ویندوز 11 ندارید و ترجیح می‌دهید تا انتشار به‌روزرسانی‌هایی که مشکلات فعلی را برطرف می‌کنند از ویندوز 10 استفاده کنید و از طرفی جدیدترین به‌روزرسانی ویندوز 10 را دریافت کرده‌اید، گزینه جدیدی برای نصب پایتون در دسترس‌تان قرار دارد. مایکروسافت همرا با عرضه ویندوز 10 قابلیتی به‌نام زیرسیستم ویندوز برای لینوکس (Windows Subsystem for Linux | WSL) را ارائه کرده است. در این نسخه، این امکان برای کاربران فراهم شده تا محیط لینوکس را در ویندوز، بدون تغییر و بدون نیاز به ماشین مجازی اجرا کنند. با استفاده از ویژگی زیرسیستم ویندوز برای لینوکس، این امکان برای کاربران فراهم شده است تا توزیع دلخواه از لینوکس را به شکل محلی روی ویندوز نصب کنند و در ادامه با استفاده از پنجره کنسول Bash پایتون نسخه 3 را روی سیستم نصب کنند.
نصب پایتون در لینوکس
بر عکس سیستم‌عامل ویندوز، احتمال این‌که زبان برنامه‌نویسی پایتون به‌طور پیش‌فرض روی کامپیوترهای مجهز به سیستم‌عامل لینوکس نصب شده باشد، زیاد است. البته این احتمال وجود دارد که نگارش‌های قدیمی پایتون روی سیستم‌ها نصب شده باشد. برای این‌که مشخص شود کدام نسخه از پایتون در سیستم‌عامل لینوکس نصب است، یک پنجره ترمینال را باز کرده و دستورات زیر در آن اجرا کنید:
python –version
python2 –version
python3 –version
با اجرای این دستورات خروجی به شکل زیر در پنجره ترمینال را مشاهده می‌کنید.
$ python3 –version
outpt:
Python 3.7.4
اگر نسخه نصب شده از پایتون، نگارش 2 یا نسخه به‌روزرسانی نشده از نگارش 3 پایتون باشد، باید به‌روزترین نسخه پایتون در سیستم عامل لینوکس نصب شود. دستورالعمل نصب پایتون در لینوکس، بسته به نسخه‌ها و توزیع‌های مختلف این سیستم عامل متفاوت خواهد بود. در ادامه با نصب روی توزیع‌های محبوب لینوکس آشنا می‌شوید.
نصب پایتون روی توزیع اوبونتو لینوکس
بسته به نسخه توزیع اوبونتو ( Ubuntu ) نصب شده روی سیستم، دستورالعمل نصب پایتون متفاوت خواهد بود. برای مشخص کردن نسخه محلی نصب شده از سیستم‌عامل اوبونتو روی کامپیوتر، دستور زیر را اجرا کنید.
$ lsb_release -a
پس از اجرای این دستور، خروجی خاصی همانند شکل زیر نشان داده می شود:
No LSB modules are available.
Distributor ID: Ubuntu
Description: Ubuntu 16.04.4 LTS
Release: 16.04
Codename: xenial
بسته به نسخه نصب شده از سیستم‌عامل اوبونتو در قسمت Release از خروجی نشان داده شده، باید دستورالعمل‌های زیر را اجرا کنید:
در نسخههای 17.10، 18.04 و جدیدتر سیستم‌عامل لینوکس، به‌طور معمول به‌روزترین نسخه پایتون به شکل پیش‌فرض نصب شده است.
در نسخههای 16.10و 17.04 از سیستم‌عامل لینوکس، نسخه 3.7.4 لینوکس به شکل پیش‌فرض نصب نیست. با این حال، این نسخه در مخزن نرم‌افزاری universe در سیستم عامل اوبونتو وجود دارد. برای نصب پایتون نسخه 3، می‌توان از دستورات زیر استفاده کرد:
$ sudo apt-get update
$ sudo apt-get install python3.7
اگر از نسخههای 16.04 و 14.04 سیستم‌عامل اوبونتو استفاده می‌کنید، نسخه 3.7.4 لینوکس در مخزن نرم‌افزاری universe وجود ندارد. در این حالت، برای نصب پایتون می‌توانید از کتابخانه ماژول‌های پایتون که به آن تجهیزات جانبی انتشار در پایتون (Python Publishing Accessories | PPA) گفته می‌شود، استفاده کنید. به‌طور مثال، برای نصب پایتون با استفاده از deadsnakes PPA و دستورات زیر می‌توان استفاده کرد:
$ sudo add-apt-repository ppa:deadsnakes/ppa
$ sudo apt-get update
$ sudo apt-get install python3.7
نصب پایتون در توزیع Mint لینوکس
توزیع مینت و اوبونتو لینوکس، از یک سیستم مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری یکسان استفاده می‌کنند. همین موضوع باعث شده تا فرایند نصب پایتون در توزیع مینت لینوکس ساده باشد. برای نصب پایتون در توزیع مینت، کافی است دستورالعمل‌های ارائه شده برای نصب پایتون در نسخه 14.04 سیستم‌عامل اوبونتو را دنبال کنید. کتابخانه deadsnakes PPA روی توزیع مینت لینوکس کار می‌کند.
نصب پایتون در توزیع دبیان
برخی برنامه‌نویسان از دستورالعمل‌های ارائه شده برای نصب پایتون در نسخه 16.10 از سیستم‌عامل اوبونتو برای نصب پایتون در توزیع دبیان لینوکس استفاده می‌کنند. با این حال روش دیگری نیز برای نصب وجود دارد. یکی از مشکلات موجود در توزیع دبیان، عدم نصب دستور sudo به شکل پیش‌فرض است. قبل از نصب پایتون و جهت نصب دستور sudo در این توزیع، لازم است از دستورات زیر استفاده کنید:
$ su
$ apt-get install sudo
$ vi /etc/sudoers
پس از آن، فایل /etc/sudoers را با استفاده از یک نرم‌افزار ویرایش متن باز کنید و متن زیر را به انتهای فایل اضافه کنید. به جای پارامتر your_username نیز از username تعریف شده در کامپیوتر خود استفاده کنید:
your_username ALL=(ALL) ALL
نصب پایتون در مک
در تمامی نسخههای فعلی سیستم‌عامل مک، پایتون نسخه 2 وجود دارد، با این حال، به دلیل این‌که تمامی پروژه‌ها و آموزش‌های پایتون مبتنی بر نگارش 3 هستند، بنابراین بهتر است با روش نصب پایتون 3 روی مک آشنا شوید. بهترین روش نصب پایتون در مک، استفاده از یک سیستم مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری به نام Homebrew است. برای نصب پایتون در مک، ابتدا لازم است تا ابزار Homebrew نصب شود. مرورگر خود را در سیستم‌عامل مک باز کنید و به لینک http://brew.sh/ بروید. هنگامی که سایت به‌طور کامل باز شد، کد نشان داده شده در زیر عنوان Install Homebrew را کپی کنید.
/usr/bin/ruby -e “$(curl -fsSL https://raw.githubusercontent.com/Homebrew/install/master/install)”
در مرحله بعد، پنجره ترمینال (Terminal.app) مک را باز کنید. در ادامه ، کد کپی شده را در ترمینال وارد کرده و کلید اینتر را فشار دهید. با این کار، فرایند نصب ابزار Homebrew آغاز می‌شود. اگر سیستم‌عامل مک را به تازگی نصب کرده‌اید، ممکن است پیغامی مبنی بر نصب ابزارهای command line developer tools دریافت کنید. با توجه به این‌که برای اجرای ابزار Homebrew به این ابزارها احتیاج دارید با کلیک کردن روی گزینه Install این موضوع را تایید کنید. فرایند نصب ابزارهای command line developer tools کمی زمان‌بر است. صبر کنید تا نصب ابزارها به اتمام برسد.
پس از پایان فرایند نصب ابزارهای command line developer tools، مراحل نصب ابزار Homebrew را به شرح زیر دنبال کنید:
پس از پایان نصب ابزارهای command line developer tools، پیغام The software was installed را تایید کنید.
دوباره به پنجره ترمینال برگردید و با فشار کلید اینتر فرایند نصب ابزار Homebrew را ادامه دهید.
پیشنهاد مقاله: آیا بازار کار زبان پایتون در ایران خوب است؟
در ادامه، ابزار Homebrew گذرواژه از شما می‌خواهد تا بتواند مراحل پایانی نصب را انجام دهد. در اینجا، گذرواژه مرتبط با حساب کاربری خود را وارد و کلید اینتر را فشار دهید. در انتها، ابزار Homebrew، فایل‌های لازم برای نصب را دانلود و پس از چند دقیقه، فرایند نصب به پایان خواهید رسید. با پایان نصب ابزار Homebrew، کنترل اجرای دستورات به پنجره ترمینال باز می‌گردد.
